Radziwiłłowa Barbara z Zawiszów

Radziwiłłowa Barbara z Zawiszów (3 XII 1690 – 15 II 1770)

Rodzice: Krzysztof Zawisza i Róża z Tyszkiewiczów, wojewodzianka mińska,

Mąż: od 4 XII 1710 r. (ślub w Rohotnej) Mikołaj Faustyn Radziwiłł (zm. 2 II 1746), wojewoda nowogrodzki. Małżonkowie mieli 14 dzieci.

 

O Barbarze z Zawiszów Radziwiłłowej pisano „Pani niegdyś barzo piękna, modna i obrotna, nieodrodna od ojca swego Zawiszy, wojewody mińskiego, sławnego kilku sejmów marszałka, córka”. Była jedną z najbardziej aktywnych politycznie członkiń rodziny Radziwiłłów. To ona dominowała w małżeństwie i podejmowała większość decyzji, zagrzewając o działania męża. Była obok Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej jedną z najważniejszych kobiet na Litwie tego okresu. Inteligentna, zaradna i gospodarna, wspólnie z mężem należała o największych rodzin magnackich. Barbara Franciszka została 14 IX 1712 r. damą Krzyża Gwiaździstego. W 1733 r. przyczyniła się do powstania konfederacji województwa nowogródzkiego, skierowanej przeciwko kandydatowi na tron, Stanisławowi Leszczyńskiemu. Po śmierci Mikołaja Faustyna Barbara nadal angażowała się w sprawy polityczne.

Dwór:

Barbara Radziwiłłowa była dobrodziejką zakonu karmelitów, fundatorką cerkwi unickiej i kościoła farnego w Berdyczowie, który hojnie uposażyła, fundatorką paramentów liturgicznych oraz cennego wyposażenia kościelnego i klasztornego. Po śmierci męża Barbara zarządzała rozległymi dobrami. Po śmierci brata – Ignacego, Barbara przejęła majątek Berdyczów (miasto i okoliczne wsie). Magnatka zadbała zresztą o liczne fundacje sakralne w tych dobrach (w tym szczególnie opieka finansowa nad Karmelitami). Zaangażowanie polityczne Barbary i jej liczne kontakty z najważniejszymi postaciami w Rzeczypospolitej szczególnie zaś przysporzyły sławy jej głównej rezydencji w Zdzięciole (majątek dziedziczny Mikołaja Faustyna).

 

Zobacz również:

B. Popiołek, Najniższy podnóżek, sługa i więzień pański– klientalne listy proszalne czasów saskich, Krakowskie Studia Małopolskie, nr 16/2011, s. 161 LINK

A. Penkała-Jastrzębska, „Prośba o jak najprędszą intencji swoich konkluzję”. Analiza materiałów źródłowych dotyczących magnackich pertraktacji przedślubnych (przykład małżeństwa Teresy Barbary z Radziwiłłów z Józefem Scipionem del Campo), ZNUJ Prace Historyczne, 2022, Numer 149 (1), p. 53-71 LINK

E. Pieczykolan, Szaty liturgiczne z fundacji księżnej Barbary Franciszki z Zawiszów Kieżgajłło Radziwiłłowej (1690-1770) w klasztorze oo. Dominikanów lubelskich, „Roczniki Humanistyczne”, Tom LXX, z. 4 – 2022, s. 137-162