POTAŻ

Znaczenie terminu:

Potaż, czyli węglan potasu (K₂CO₃), otrzymywano wyłącznie z popiołu drzewnego, stąd jego zdobycie sprawiało budnikom, czyli trudniącym się jego wypalaniem robotnikom, niemało trudności. Wykorzystywany był przede wszystkim do wytwarzania szkła, mydeł, stosowano go w przemyśle ceramicznym oraz do produkcji farb.

Zapis źródłowy:

„o robieniu potażu będę się starał, aby go mogło być jak najwięcej, ale że przez tę odmianę rządzenia mego wielkim zastał nieporządek na budzie potażowej, gdyż dotychczas jak przed tym bywało popiołu po cedrów pięć tysięcy, albo sześć, a teraz nie zastałem więcej jak tysięcy dwa, a w zimie ciężko palić, to […] Dobrodzika niech mi uczyni dyspozycyą, czyli dawnym zwyczajem mam tę fabrykę prowadzić, czyli też kto inszy ma dysponować i pisarza instalować do dozoru tej roboty”

[Michał Świątkowski do Katarzyny z Potockich Kossakowskiej, AGAD, ZAzPKB, sygn. 76a, Borodzianka, 20 I 1772, k. 477].

Zobacz także:

U. Kicińska, „Zaufanie mi w interesach śp. JW. Państwa i Dobrodziejstwa było wypróbowane…”. Współpraca urzędników dworskich z Katarzyną z Potockich Kossakowską (1722–1803), kasztelanową kamieńską. Przegląd Nauk Historycznych, 22(1), 79–106