Radziwiłłowa Franciszka Urszula z Wiśniowieckich

Radziwiłłowa Franciszka Urszula z Wiśniowieckich  (1705-1753), wojewodzina wileńska, hetmanowa wielka litewska.

Rodzice: była córką Teofili z Leszczyńskich 1v. Konarzewskiej i Janusza Antoniego Wiśniowieckiego (zm.1741), wojewody krakowskiego

Mąż: Michał Kazimierz Radziwiłł „Rybeńko” (1702-1762)

Dzieci: 

– Michał Krzysztof (1727-1729)

– Janusz Tadeusz (zm. 1750 r.) i jego brat bliźniak

– Karol Stanisław „Panie Kochanku” (1734-1790)

– Anna Maria

– Ludwika

– Teofila Konstancja Morawska (1738-1807)

– Katarzyna Karolina

 

Franciszka Urszula z Wiśniowieckich Radziwiłłowa (1705-1753), wojewodzina wileńska, hetmanowa wielka litewska przyszła na świat 3 lutego 1705 r. w Czartorysku, zmarła 23 maja 1753 r. we wsi koło Nowogródka. W 1725 r. została żoną Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki” (1702-1762), kiedy ten zerwał zaręczyny z Zofią Marią z Sieniawskich, kasztelanką krakowską. Pobrali się 22 IV 1725 r. w Białej Krynicy. Wniosła w posagu 40 tys. zł rocznej intraty, bogatą wyprawę w strojach i klejnotach, olbrzymie dobra w krakowskim, kijowskim, bracławskim, Biały Kamień, starostwo parczewskie, nowotarskie scedowane przez teściową i krzemienieckie, które otrzymała od ojca. Małżeństwo zawarte wbrew woli matki Michała Kazimierza należało do bardzo udanych, ale przez kilka lat Franciszka Urszula musiała zmagać się z niechęcią Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej, kanclerzyny litewskiej. Dopiero narodziny pierwszego syna spowodowały zmianę nastawienia teściowej do Franciszki Urszuli. Zachowała się bogata korespondencja Franciszki Urszuli z mężem. Radziwiłłowie należeli do kochających się par, mieli liczne potomstwo, ale wieku dorosłego dożyło tylko dwoje dzieci.

Dwór:

Franciszka Urszula Radziwiłłowa, wychowana pod wpływem kultury francuskiej, miała szerokie zainteresowania literackie, przede wszystkim interesowała się literaturą francuską i teatrem. Talent literacki odziedziczyła zapewne po swoim ojcu Januszu Antonim, znanym publicyście politycznym. W Wiśniczu należącym do jej stryja Michała Serwacego Wiśniowieckiego działał z kolei teatr dworski. Sama pisała sztuki i tłumaczyła autorów francuskich. Pozostawiła również instrukcję wychowawczą dla swojej córki Anny Marii. W swoich dobrach w Nieświeżu założyła teatr dworski, dla którego pisała sztuki i od 1746 r. wystawiała je z udziałem dworzan i chłopów ze swoich dóbr odpowiednio przygotowanych aktorsko. Stały zespół aktorski teatru dworskiego Radziwiłłowej tworzyli kadeci z akademii rycerskiej w Nieświeżu, głównym reżyserem i aktorem był kapitan radziwiłłowskiej milicji – J. Fryczyński. Oprawę muzyczną sztuk stanowią kapela złożona z muzyków kształconych w dobrach radziwiłłowskich oraz z kapeli wojskowej. W Nieświeżu powstał specjalny budynek, tak zwany komedyhaus, w którym wystawiano sztuki, a przy ładnej pogodzie grano w plenerze, obok pałacyku Konsolacja. Teatr zaopatrzony był w specjalne machiny do zmiany dekoracji. Dla teatru szyto również stroje dla aktorów. Utrzymywała żywe kontakty z inną pisarką tego okresu Antoniną Niemiryczową (1702- ok. 1780). Interesowała się również rozbudową i dekoracją zamku Radziwiłłów w Nieświeżu. Posiadała liczny dwór, zatrudniała polską i cudzoziemską służbę. Wydatki na teatr i utrzymanie dworu Franciszki Urszuli były tak znaczne, że długi spłacano jeszcze przez 15 lat po jej śmierci. Po jej śmierci Michał Kazimierz Radziwiłł ożenił się ponownie z jej wychowanicą Anną Luizą z Mycielskich Radziwiłłową. Była Damą Orderu Krzyża Gwiaździstego.