Przejdź do treści

logo Narodowe Centrum NaukiProjekt realizowany w ramach grantu badawczego finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki nr UMO-2021/41/B/HS3/00253

Nowy artykuł z zakresu badań nad historią dworów prywatnych

Nowy artykuł z zakresu badań nad historią dworów prywatnych
Muzeum Narodowe w Krakowie; www.zbiory.mnk.pl ;MNK III-ryc.-51338;;fot. Karol Kowalik

„Problemy codzienności w środowisku dworskim Konstancji Marianny z Potockich Szczukowej (zm. 1733), podkanclerzyny litewskiej”-tak zatytułowany jest najnowszy artykuł dr hab. Urszuli Kicińskiej, prof. UKEN, który ukazał się w czasopiśmie Almanach Historyczny.

Przełom XVII i XVIII wieku charakteryzował się wzrostem aktywności kobiet w wielu dziedzinach życia publicznego, a zagadnienie to, pomimo że cieszy się coraz większym zainteresowaniem współczesnych badaczy, wciąż nie zostało w pełni opracowane. Nadal brakuje bowiem studiów dotyczących zaangażowania się szlachcianek i magnatek w kierowanie rodzinnym majątkiem i ich zabiegów mających na celu jego utrzymanie i pomnożenie. Do grona owych zaradnych i przedsiębiorczych dam zaliczyć należy Konstancję Mariannę z Potockich Szczukową (zm. 1733), żonę Stanisława Antoniego Szczuki (zm. 1710), podkanclerzego litewskiego. Konstancja Marianna wychowywała się na dworze Marii Kazimiery (zm. 1716), dlatego znajdowała się w bliskich stosunkach zarówno z królową, jak i z królewiczami Sobieskimi. Ponadto pozostawała w ścisłych relacjach z ciotką od strony ojca – trzykrotną wdową Anną z Potockich Stanisławską (zm. po lutym 1695), wojewodziną kijowską, która wprowadziła ją w świat intryg dworskich. Wspomniane znajomości otworzyły Szczukowej wiele znaczących kontaktów towarzyskich, które pomogły jej w dorosłym życiu prowadzić szeroką działalność publiczną i patronacką. Na potrzeby niniejszego artykułu przeanalizowano różnorodny materiał archiwalny: korespondencję (głównie ekonomiczną), rachunki dworskie, umowy arendarne, inwentarze dóbr oraz supliki, a uzyskane na ich podstawie informacje posłużyły do przedstawienia codziennych obowiązków i poczynań podkanclerzyny litewskiej związanych z zawiadywaniem majątkiem Szczuków, utrzymaniem ich dworu oraz ukazania relacji Konstancji Marianny z poddanymi, w których oczach postrzegana była ona jako sprawiedliwa i miłosierna dobrodziejka.

 

LINK DO ARTYKUŁU

Aktualności

Zobacz więcej na naszym facebooku

Ukazał się najnowszy artykuł dr hab. Anny Penkały-Jastrzębskiej, prof. UKEN dotyczący problematyki funkcjonowania dworu prywatnego Teofili Ludwiki z Zasławskich Ostrogskich 1 voto Wiśniowieckiej, 2 voto Lubomirskiej. Artykuł został opublikowany w czasopiśmie Res Historica.Analizie poddane zostały liczne materiały archiwalne, w tym rejestry dworskie, księgi wydatków, inwentarze, prywatna korespondencja. Badaniami objęto proces kształtowania się pozycji majątkowej i społecznej magnatki, począwszy od małżeństwa z wojewodą bełskim, późniejszym kasztelanem krakowskim Dymitrem Jerzym Wiśniowieckim (zm. 1682), a po jego śmierci z hulaką Józefem Karolem Lubomirskim (zm. 1702), koniuszym koronnym, późniejszym marszałkiem wielkim koronnym. Analizie poddano aktywność marszałkowej wielkiej koronnej, uwzględniając różnorakie czynniki, które przełożyły się na kondycję odziedziczonego majątku. Wskazane zostały mechanizmy funkcjonowania jej prywatnego dworu, rekrutowania służby, nadzorowaniu bieżących spraw. Przeprowadzone badania stanowią kolejny przyczynek do rozpoznania zagadnienia formowania się i funkcjonowania prywatnych dworów kobiecych na przełomie XVII i XVIII w.journals.umcs.pl/rh/article/view/14306 ... See MoreSee Less
View on Facebook
Szykuje się kolejna, bardzo ciekawa konferencja dla badaczy hisotrii dworów. Już w czerwcu 2025 (University of Lisbon) odbędzie się spotkanie “Beyond the King: Diplomacy, Social Roles and Family Dynamics in Monarchies” realizowane w ramach cyklu Kings & Queens. Trzeba się spieszyć, bo zgłoszenia możliwe są jeszcze tylko do 15 grudnia.Szczegółowe informacje na stronie:www.royalstudiesnetwork.org/_files/ugd/a8a2d9_92c899dc6d284c4b94761b08bf252368.pdf ... See MoreSee Less
View on Facebook
W dawnej Polsce dwór wraz z jego zapleczem uważany był za dobrze prosperujące gospodarstwo i jedną z najważniejszych form organizacyjnych szlacheckiego społeczeństwa. Nowe, nieznane aspekty funkcjonowania dworów kobiecych, zostały ujęte przez dr hab. Urszulę Kicińską, prof. UKEN w wydanym właśnie artykule „Powinności zarządcy majątku szlacheckiego w czasach saskich na przykładzie dworu Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, kasztelanowej krakowskiej”. Artykuł ukazał się w czasopiśmie Saeculum Christianum.Jak wskazuje autorka ” Do grona zatrudnionych na dworach ludzi należeli oficjaliści dworscy i administratorzy dóbr, których obowiązkami były m.in.: nadzór nad gospodarką w poszczególnych majątkach, kontrola działań niższych urzędników folwarcznych, rozliczanie się z finansów z podstarościmi i arendarzami oraz pobieranie podatków i wpłacanie ich do kasy generalnej swej chlebodawczyni. Poza tym, co stało się głównym elementem niniejszych rozważań, ich powinnością był nadzór nad odbywającymi się dość często w poszczególnych folwarkach pracami budowalnymi i remontowymi. To właśnie w gestii zarządcy znajdowało się pozyskanie materiałów budowlanych, sprowadzenie specjalistów oraz nadzorowanie pracy. W tym kontekście za ciekawe uznano prześledzenie udziału administratorów we wspomnianych zadaniach i ukazanie, czym charakteryzowała się, jeśli w ogóle występowała, ich własna inicjatywa w tym zakresie”.Link do artykułu:czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/sc/article/view/14666 ... See MoreSee Less
View on Facebook
Najnowszy artykuł prof. Bożeny Popiołek zatytułowany „Piwo dla ludzi, wódka dla koni. Szlacheckie regestry drogi w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej” ukazał się niedawno w czasopiśmie Saeculum Christianum.Regestry podróżne, chociaż pojawiają się często w źródłach tej epoki, nie cieszą się zbyt wielką popularnością wśród badaczy ze względu na monotonię notatek i brak szerszych odniesień czy ciekawych opisów, które można spożytkować w opracowaniu nowożytnych podróży. Tymczasem stanowią one interesujące źródło do badań nad życiem codziennym dworów szlacheckich w dawnej Rzeczypospolitej. Niewiele wiadomo o podróżach handlowych, podejmowanych w interesach czy w celach innych niż turystyczne bądź edukacyjne, tymczasem regestry drogi przynoszą wiele cennych informacji o kosztach podróży, jej organizacji i aprowizacji czy bezpieczeństwie podróżujących.Link do artykułuwomenscourt.up.krakow.pl/2024/11/22/piwo-dla-ludzi-wodka-dla-koni-czyli-o-regestrach-podroznych-z... ... See MoreSee Less
View on Facebook